UNESCO มีหน้าที่ในการรับรองเสรีภาพในการแสดงออกและความปลอดภัยของนักข่าวทั่วโลก นักข่าวหญิงและคนทำงานด้านสื่อทั่วโลก เผชิญกับการโจมตีที่เพิ่มขึ้น ไม่ว่าจะในชีวิตจริงหรือออนไลน์ รวมถึงการตีตรา คำพูดแสดงความเกลียดชังผู้หญิง การหลอกล่อ การทำร้ายร่างกาย การข่มขืน และแม้แต่การฆาตกรรม หน่วยงานสนับสนุนความปลอดภัยและร่วมมือกับพันธมิตรเพื่อระบุและดำเนินการตามแนวทางปฏิบัติที่ดีและแบ่งปันคำแนะนำที่มุ่งต่อต้านการโจมตีเหล่านี้
มีการนำเสนอเป็นประจำทุกปีแก่บุคคล องค์กร หรือสถาบันที่มีส่วนสนับสนุนอย่างโดดเด่น
ในด้านเสรีภาพสื่อ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อสิ่งนี้ประสบความสำเร็จท่ามกลางอันตราย รางวัลนี้ตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่นักข่าวชาวโคลอมเบีย กิเยร์โม คาโน อิซาซา ซึ่งถูกลอบสังหารที่หน้าสำนักงานหนังสือพิมพ์El Espectador ของเขา ในโบโกตา เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2529
ผู้ได้รับรางวัลก่อนหน้านี้ ได้แก่ มาเรีย เรสซา จากฟิลิปปินส์ ผู้ชนะรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพประจำปี 2564 ร่วมกับเพื่อนนักข่าว ดมิทรี มูราตอฟ จากรัสเซียในปี 2564 มีรายงานศิลปินเสียชีวิต 39 คนใน 12 ประเทศ และ119 คนถูกจำคุกใน 24 ประเทศยูเนสโกระบุ โดยอ้างข้อมูลจาก Freemuse องค์กรพัฒนาเอกชนระหว่างประเทศ (NGO) อิสระที่สนับสนุนเสรีภาพในการแสดงออกทางศิลปะและความหลากหลายทางวัฒนธรรม . นอกจากนี้ มีการบันทึก การละเมิดเสรีภาพทางศิลปะมากกว่า 1,200 ครั้งทั่วโลกในปีนั้น
ดูแลอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายของการแสดงออกทางวัฒนธรรมซึ่งมีผลบังคับใช้ในปี 2550
แม้ว่าจะมี 152 ประเทศ ที่ให้สัตยาบันในสนธิสัญญานี้ แต่ มี เพียง 27 เปอร์เซ็นต์เท่านั้นที่พัฒนาหรือสนับสนุนพื้นที่ปลอดภัยสำหรับศิลปินมากกว่าครึ่งหรือร้อยละ 53 มีองค์กรอิสระที่รับเรื่องร้องเรียนหรือติดตามการละเมิดและการจำกัดเสรีภาพทางศิลปะ เสริมสร้างกรอบกฎหมาย รายงาน แนะนำนโยบายการตรวจสอบและความ ช่วยเหลือฉุกเฉินใหม่สำหรับศิลปินที่มีความเสี่ยง
ประเทศต่างๆ ได้รับการกระตุ้นให้พัฒนาความช่วยเหลือเฉพาะด้านเพื่อปกป้องและส่งเสริมเสรีภาพทางศิลปะในช่วงที่เกิดเหตุฉุกเฉินโดยต่อยอดจากประสบการณ์ของยูเนสโกใน
การปกป้องศิลปินระหว่างความขัดแย้ง ล่าสุดในอิรัก ยูเครน และเยเมนการศึกษายังเรียกร้องให้องค์การสหประชาชาติติดตามตรวจสอบเสรีภาพทางศิลปะในบริบทฉุกเฉินในวงกว้างโดยตระหนักว่าศิลปินเป็นกลุ่มเปราะบางที่ต้องการความสนใจเป็นพิเศษและเน้นย้ำถึงความจำเป็นในการสนับสนุน ความปลอดภัย และการคุ้มครองศิลปิน แต่ยังรวมถึงงานศิลปะและพื้นที่ทางวัฒนธรรมด้วย
